Instrumentalne wszczynanie postępowań karnych, zabezpieczających lub egzekucyjnych, daje organom sposobność przedłużania sobie w nieskończoność możliwości kontrolowania i weryfikowania rozliczeń podatników. Co gorsza, organy często wstrzymują zwroty należnych firmom środków, pozbawiając je latami możliwości dysponowania nimi.
W sprawie jednego z przedsiębiorców organ wszczął postępowanie karne skarbowe i przez 9 lat nie podjął w nim żadnej czynności. W sumie rewidował rozliczenia firmy przez 11 lat. Jak to możliwe, skoro zobowiązania podatkowe przedawniają się z upływem 5 lat?
Najczęściej zadawane pytania>>>
Nasza oferta
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi. Jej twórca mec. Robert Nogacki jest według tygodnika WPROST jednym z najlepszych ekspertów w walce z urzędniczym bezprawiem. Kancelaria oferuje kompleksową pomoc prawną przedsiębiorcom, którzy zostali podmiotem instrumentalnie wszczętego postępowania karnego, karnego skarbowego, zabezpieczającego lub egzekucyjnego. Reprezentujemy Klientów na każdym etapie toczącego się postępowania przed organami podatkowymi, administracyjnym i sądami wszystkich instancji.
Zakres świadczonych przez Kancelarię usług obejmuje:
- reprezentacja w toku kontroli podatkowych i celno-skarbowych, oraz w innych rodzajach postępowań
- reprezentacja przy zwrocie VAT i innych podatków
- odwołania od decyzji zabezpieczających
- reprezentacja w postępowaniu egzekucyjnym
- reprezentacja i obrona w postępowaniach karnych i karnych skarbowych
- analiza akt kontroli celno-skarbowej w celu ustalenia kierunku, w którym zmierzają kontrolujący
- ustalanie strategii działania
- sporządzanie wniosków dowodowych
- udział w przesłuchaniach świadków w charakterze pełnomocnika strony,
- przeprowadzanie próbnego przesłuchania strony,
- udział w przesłuchaniach strony w charakterze jej pełnomocnika,
- przygotowywanie pisemnych wyjaśnień i odpowiedzi na wezwania organu
- sporządzanie skarg na decyzje i postanowienia organów skarbowych i innych organów administracji państwowej
Instrumentalne wszczynanie postępowań karnych, zabezpieczających i egzekucyjnych
Podatnik nie może być wiecznym dłużnikiem Skarbu Państwa, zaskakiwanym działaniami organów podatkowych – tak orzekł sąd w sprawie, w której organy skarbowe dochodziły od przedsiębiorcy zobowiązań podatkowych sprzed ponad 10 lat. Zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. „Jeżeli organy podatkowe w okresie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie wykonały w stosunku do podatnika żadnych czynności ukierunkowanych na kontrolę albo ewentualną egzekucję należności, upływ czasu może wzmacniać domniemanie prawidłowości rozliczenia się podatnika ze zobowiązania podatkowego” (wyrok WSA w Szczecinie z 22 sierpnia 2018 r., sygn. akt I SA/Sz 378/18).
Jednak wspomniany art. 70 O.p. w § 4 przewiduje, że bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego. Jeszcze szerszy katalog czynności, pozwalających na zawieszenie lub nierozpoczęcie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego zawiera § 6. Są to m.in.:
- wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania;
- doręczenie postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia, lub doręczenie zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;
- doręczenie zawiadomienia o dokonaniu zabezpieczenia w okresie zawieszenia postępowania egzekucyjnego.
Organy skarbowe chcąc dać sobie więcej czasu na skontrolowanie podatnika, podejmują ww. czynności (czy też wnioskują do innych organów ścigania o wszczęcie wobec podatnika takich czynności). Takie zamierzone przez urzędników wszczynanie i prowadzenie postępowań karnych, postępowań zabezpieczających albo egzekucyjnych, jedynie w celu zawieszenia, przerwania, biegu terminu przedawnienia zobowiązań kontrolowanego podatnika nazywa się właśnie instrumentalnym.
Nękanie i pułapka także na uczciwych przedsiębiorców
W przywołanej na wstępie sprawie, WSA w Gdańsku w wyroku z 22 sierpnia 2021 r. orzekł: „… z postanowienia Dyrektora UKS z dnia 17 sierpnia 2011 r. wynika, że śledztwo w sprawie o czyny z art. 56 § 1 i 2 k.k.s., polegające m.in. na narażeniu na uszczuplenie podatku dochodowego od osób prawnych za lata 2007-2009, zostało zawieszone. Z kolei z pisma […] Urzędu Celno-Skarbowego […] z dnia 3 lutego 2020 r. wynika, że śledztwo to nie zostało jeszcze podjęte (nadal jest zawieszone). Taka sytuacja wskazuje na instrumentalne powołanie się na art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej, gdyż organ przez 9 lat nie podjął żadnej czynności w postępowaniu karnym skarbowym” (sygn. akt I SA/Gd 205/21).
We wspomnianym również wyroku WSA w Szczecinie sąd zwrócił uwagę, że „…istotną rzeczą jest długość trwania zawieszenia biegu terminu przedawnienia, by podatnik nie był po latach zaskakiwany działaniem organów podatkowych, by nie stał się „wiecznym dłużnikiem” Skarbu Państwa, by upływ czasu nie wpływał negatywnie na możliwość obrony jego praw. (…) Wszczęcie postępowania podatkowego winno nastąpić w rozsądnym terminie. Inne stanowisko prowadziłoby do akceptacji możliwości wszczynania postępowań podatkowych nawet po upływie 20 lat (lub dłużej) od daty, w której dane zobowiązanie już dawno by się przedawniło, gdyby nie jego zawieszenie”(I SA/Sz 378/18).
Co najważniejsze, w przedmiocie instrumentalnego wszczynania postępowań przez organy krytycznie wypowiedział się już w 2012 r. Trybunał Konstytucyjny: „…jeżeli organy podatkowe w okresie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie wykonywały w stosunku do podatnika żadnych czynności ukierunkowanych na kontrolę albo ewentualną egzekucję należności, upływ czasu może zasadnie wzmacniać domniemanie prawidłowości rozliczenia się podatnika ze zobowiązania podatkowego.
(…) długi termin przedawnienia, wyznaczający jednocześnie horyzont czasowy prowadzenia przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej postępowań względem podatników, może rodzić trudności w rzetelnym ich przeprowadzeniu, stając się w rezultacie swoistą pułapką również na uczciwych podatników. Z upływem lat coraz trudniej bowiem udowodnić pochodzenie majątku czy prawidłowość rozliczenia się z podatków. (…) W ocenie Trybunału, naruszenie konstytucyjnego obowiązku płacenia podatków – jakkolwiek naganne społecznie i sprzeczne z interesem publicznym – nie stanowi jednak wystarczającej przesłanki egzekwowania długu podatkowego przez dziesięciolecia” (wyrok TK z 19.06.2012 r., sygn. akt P 41/10).
Ministerstw Finansów chce dać organom jeszcze więcej narzędzi do przedłużania okresu sprawdzania podatnika
W projekcie nowelizacji Ordynacji podatkowej (z 13 czerwca 2023 r.) Ministerstwo Finansów forsuje przepisy, które pozwolą fiskusowi jeszcze bardziej wydłużać już teraz trwające latami postępowania w przedmiocie poboru podatku. W tym celu organy będą wszczynać kontrole celno-skarbowe. MF chce rozszerzyć katalog przesłanek, które w praktyce spowodują wydłużenie terminu, w którym skarbówka będzie mogła weryfikować rozliczenia podatnika i dochodzić zapłaty podatku.
Chodzi o dodawane do art. 70 § 6 O.p. punkty 7 i 8. Na ich mocy bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpocznie się, a rozpoczęty ulegnie zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowanie podatkowego w zakresie unikania opodatkowania, albo z dniem przejęcia podstępowania podatkowego przez Szefa KAS, lub z dniem wszczęcia kontroli celno-skarbowej.
Co prawda zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców, czas trwania wszystkich kontroli organu kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może, co do zasady, przekraczać (w zależności od wielkości przedsiębiorstwa) od 12 do 48 dni roboczych. Jednak na mocy art. 93 ustawy o KAS przepis ten nie ma zastosowania do kontroli celno-skarbowych. I choć kontrole te również nie mogą trwać w nieskończoność, bo powinny zostać zakończone bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia wszczęcia, to jednak do okresu tego nie wlicza się m.in. okresów opóźnień powstałych z przyczyn niezależnych od urzędu celno-skarbowego.
Co nas wyróżnia?
Kancelaria Prawna Skarbiec jest firmą prawniczą działającą na rynku już od ponad 15 lat. Pomagamy przedsiębiorcom i osobom prywatnym zarządzać ryzykiem ekonomicznym, gospodarczym i osobistym. Reprezentujemy przedsiębiorców i osoby prywatne w postępowaniach przed organami podatkowymi, urzędami i sądami wszystkich instancji. Chronimy przedsiębiorców przed bezprawiem urzędniczym. Dbamy o bezpieczeństwo firm, właścicieli oraz ich rodzin.
Prawo karne procesowe przewiduje szereg uprawnień przysługujących obrońcy w postępowaniu karnym i postępowaniu karnym skarbowym. Pomagamy Klientom już na początkowym etapie trwania sprawy, nie wyłączając udziału we wszelkich czynnościach prowadzonych przez organy ścigania w trakcie dochodzenia lub śledztwa, w których – zgodnie z przepisami – mamy prawo brać udział np. jako obrońcy. Podobny szeroki zakres uprawnień przysługuje pełnomocnikowi w postępowaniach, kontrolach, podatkowych i celno-skarbowych.
